Aflevering 8:
Geschiedenis van “de Lege Wâlden”
Deze keer wat meer over Terkaple, dat van oorsprong ook een boerendorp is. Wat betreft de
naam “Terkaple”, het volgende:
Op de plek van de hedendaagse kerk heeft eerder een kapel gestaan. Een tufstenen kapelletje,
dat onder het beheer viel van de St. Pancrasparochie in Aldeboarn, zoals in een schrijven van
bisschop Guy van Henegouwen uit 1315 genoemd wordt. De naam Terkaple (=bij de kapel),
wordt in dat stuk al genoemd als “Capella”.
Het feit dat het kerkje van tufsteen was gebouwd, kan ons een aanwijzing geven over de
ouderdom van de kapel. Het is algemeen bekend dat vanaf ongeveer het jaar 1200 de
kloosterlingen (monniken) overal begonnen met het bakken van stenen uit klei. Vanaf die tijd
kwamen er meer gebouwen van steen. Tufsteen (mergel) moest aangevoerd worden vanuit
Duitsland en was erg duur. Daarom mogen we aannemen dat de kapel al vóór 1200 gebouwd
is. Hier ligt dus de oorsprong van Terkaple. Naast de kerk heeft vroeger ook de school gestaan
en een pastorie, op dezelfde plek als vandaag de dag.
Aan de andere kant van de kerk, de noordkant, stond in de middeleeuwen een stins. Aan die
stins zijn de namen Oenema en Roorda verbonden. Die namen zijn nog te vinden op de
grafstenen in de kerk en in de boerderij noordelijk van de kerk (de woning van Jelle en Janny
v.d. Ley). In de kamer van de boerderij is een schoorsteenmantel die oorspronkelijk in de stins
zal hebben gestaan. Die mantel herinnert ons aan de Roorda’s, gezien de namen die erop
voorkomen.
De schoorsteenmantel is 2 meter breed en rust op 2 pilaren van 2 meter hoog! Boven de drie
gebeitelde koppen, die alle drie verschillend van vorm zijn, zijn drie paar wapenborden
uitgehakt met de volgende namen:
Jr. van Roerda
Jvr. Elisabeth de Borgreeff
(midden boven)
Roerda-Ziaerda(Tjaarda) Borgreeff-van d Eemst
(linksonder) (rechtsonder)
De namen van het middelste wapenbord zijn de bewoners van de stins. De namen bij de linker
borden zullen de ouders van Jonker Douwe van Roorda geweest zijn en die bij de rechter
borden de ouders van Jonkvrouw Elisabeth de Borgreeff.
Het enigste jaartal dat op de mantel voorkomt is 1602 of 1607. Het geheel zal wel geplaatst
zijn door de weduwe Roorda als eerbetoon aan haar man die in 1601 gestorven was. Dat is te
zien op de grafstenen in de kerk.
Als laatste wil ik nog vertellen dat Terkaple en Akmarijp een verbinding met Joure kregen in
1844. Dat zal een zand- en modderpad geweest zijn. Zomers droog en ’s winters bagger. Voor
die tijd waren Terkaple en Akmarijp allen via het water te bereiken.
A. Boersma
|
